Veel mensen denken dat parasieten alleen in verre landen voorkomen, maar niets is minder waar. In dit artikel leggen we uit wat parasieten zijn, waarom ze tegenwoordig veel vaker voorkomen, ook in Nederland, en hoe je kan ontdekken of jij (of jouw cliënt) ze heeft.
Definitie van een parasiet
In de meest brede zin van het woord wordt de term ‘parasiet’ gebruikt voor ieder levend wezen dat gebruik maakt van een ander levend wezen voor eigen overleving, waarbij de andere levensvorm nadeel ondervindt.
In de (medisch-therapeutische) praktijk wordt er gebruik gemaakt van een veel meer concrete en daarom veel beter toepasbare definitie, namelijk: een parasiet is een één- of meercellig, kern-houdend, dierlijk organisme dat ten koste van een menselijke of dierlijke gastheer leeft. In deze definitie is een parasiet dus geen virus of bacterie.
Omdat parasieten overleven ten koste van de gastheer, ondervindt deze daar nadeel van. Deze nadelen uiten zich vaak in de vorm van diverse ziektebeelden. Tevens is het mogelijk dat parasieten van een dierlijke gastheer ‘overstappen’ op een menselijke gastheer. Je spreekt dan van een zoönotische parasiet.
Gevolgen van een parasitaire infectie
Parasitaire infecties zijn verantwoordelijk voor een wijd scala aan symptomen, zoals: spuitdiarree, meteorisme, projectielbraken, onderhuidse groei en mobiliteit, lichaamsuitbraak via keel, oog en huid en als laatste, hoge koorts en comateuze toestanden.
Als voorbeeld is in figuur 1a een zweepworm (Trichiuris trichiura) weergegeven, in figuur 1b de eitjes van deze parasiet. Deze parasiet is verantwoordelijk voor diarree, bloedarmoede en soms rectum-prolaps (‘uitstulping’).
Figuur 1a. Microscopische opname zweepworm
Figuur 1b. Microscopische opname zweepworm-eitjes
Parasieten zijn niet alleen een probleem voor verre landen
Infecties met parasieten worden vanouds geassocieerd met slechte hygiënische omstandigheden (met name besmet voedsel) vaak in combinatie met slechte afweer door ondervoeding of andere ziekten. Tot op de dag van vandaag vormen parasitaire ziekten wereldwijd een grote bedreiging voor de gezondheid.
Eén van de meest bekende parasieten is Plasmodium malariae, de veroorzaker van malaria. Zoals bekend is dit, wereldwijd, één van de meest voorkomende ziekten, waaraan alleen al in 2019 tenminste 409000 mensen overleden [https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/malaria].
In de traditionele medische opvatting zijn parasitaire infecties primair een probleem van de derde wereld. Helaas is de situatie tegenwoordig behoorlijk veranderd, het is niet langer een ver-van-mijn-bed-show.
Parasitaire infecties komen in Nederland relatief veel voor [www.parasitologie.nl/medische-parasitologie]. Veel meer dan eerder werd aangenomen.
In het vervolg van dit paper zullen we ons beperken tot die parasieten die in het maag-darmkanaal van de mens voorkomen. Parasieten in andere orgaansystemen worden verder buiten beschouwing gelaten.
Waarom de kans op parasitaire infecties toeneemt, ook in Nederland
Hieronder een drietal redenen waarom parasitaire ziekten aan een tweede jeugd zijn begonnen:
- Mensen zijn veel mobieler dan voorheen. We vieren inmiddels vakantie op elke uithoek van de wereld. In veel van die (sub)tropische vakantieoorden is de kans op een parasitaire infectie veel groter dan in de meer gematigde zones op aarde.
- De gemiddelde temperatuur op aarde stijgt. Hoewel dit gegeven zeer veel effect heeft en gaat hebben op economie en maatschappij, is de uitbreiding van (sub)tropische ziekten naar gebieden die voorheen koeler waren een direct gevolg.
- Mensen gaan steeds meer ‘biologisch’ eten. Het gaat dan vooral om toegenomen hoeveelheden groenten die zonder gebruik van pesticiden zijn geproduceerd. Hoewel consumptie van dit soort voedsel grote gezondheidsvoordelen met zich meebrengt, is deze biologische groenteproductie ook erg kwetsbaar voor parasieten besmetting. Veel moestuinen en groentekwekerijen worden bezocht door dieren. Veel van deze dieren (voornamelijk honden, katten, vogels, muizen en ratten) dragen parasieten in hun darmkanaal, die via ontlasting in de grond en op de opgroeiende groenten terechtkomt. Veel van die parasieten zijn zoönosen en kunnen mensen ziek maken. Dit gebeurt vooral bij de hobby- of ambachtelijke groenteteelt (moestuinen!) waar het verplichte spoelen van de geoogste planten niet altijd adequaat verloopt. De parasieten die op de slecht of niet gewassen groenten kunnen achterblijven vormen een reëel gevaar voor de gezondheid van de consument. (Figuur 2)
- Het gebruik van slootwater voor de irrigatie van biologisch geteelde groenten. Dit is in feite een variant van wat hierboven is beschreven. Watervogels dragen eveneens parasieten in hun darmkanaal. Deze parasieten kunnen via de ontlasting in het slootwater terechtkomen. Met name in de zomer, wanneer het water warm is, kunnen (eitjes en cysten van) deze parasieten lang in het water overleven.
Hoewel exacte cijfers voor Nederland niet beschikbaar zijn bij het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) mag het duidelijk zijn dat de kans op parasitaire infecties toegenomen is en waarschijnlijk nog verder gaat toenemen.
Figuur 2: Biologische groenten: gezond of gevaarlijk?
Parasietenonderzoek, een korte introductie
Parasietentests worden al decennia uitgevoerd in medische laboratoria. Van oudsher met klassieke microscopische methoden en sinds enige tijd worden ook meer geavanceerde DNA-detectie technieken toegepast.
De klassieke microscopische laboratoriumtechniek kan wel een grote diversiteit aan, maar is niet zo specifiek. Geavanceerde DNA-methoden zijn minder divers dan microscopie, maar wel specifieker.
Sinds kort is er een zeer geavanceerd alternatief beschikbaar, die bestaat uit een combinatie van microscopie en DNA-detectie technologie. Dit is de Fluorescentie in situ Hybridisatie of FISH. Wij zijn in Nederland de enige die deze analyse routinematig aanbiedt.
Figuur 3 Een parasitologisch analist in actie
Waarom op parasieten testen bij NL-Lab?
Kiezen voor NL-Lab heeft een aantal duidelijke voordelen:
- NL-Lab gebruikt geavanceerde technologie die het beste van klassieke en moderne methoden met elkaar verenigt. Zoals hierboven al genoemd: deze technologie heeft de analytische bandbreedte van de klassieke microscopie en de specificiteit van de moderne DNA-detectie methoden.
- NL-Lab analyseert op 16 soorten parasieten. Dit is het meest uitgebreide testpakket, vergeleken bij het aanbod van andere private laboratoria.
- NL-Lab is één van de meest economische aanbieders. Bij NL-Lab staat het belang van de behandelaar en de patiënt voorop, ook qua betaalbaarheid.
- Bij NL-Lab ben je geen nummer. Over het testresultaat kan kosteloos worden overlegd. Onze microbiologische experts zijn gedurende de werkweek bereikbaar voor vragen.
- Analyses van NL-Lab zijn beschikbaar voor artsen, therapeuten en particulieren. Je hebt dus geen verwijzing nodig.
Al met al, vijf heldere redenen om te kiezen voor het uitgebreide parasietenonderzoek van NL-Lab.
Ik heb interesse in een parasietentest
In Nederland was het gebruikelijk dat een parasietenonderzoek door de (huis)arts werd aangevraagd. Sinds kort kunnen zowel artsen, therapeuten als particulieren terecht bij NL-Lab.
Ben je arts of therapeut?
Schrijf je hier vrijblijvend in. Na inschrijving kan je testkits aanvragen. Wij sturen je dan kosteloos een aantal testpakketten die je, tijdens spreekuur, aan je cliënt kunt meegeven. Ook sturen wij, op verzoek, testpakketten rechtstreeks en kosteloos naar jouw cliënt.
Ben je particulier?
Je kan het parasietenonderzoek rechtstreeks bestellen in onze webshop. Je ontvangt dan een pakketje met alle toebehoren en een uitgebreide uitleg om jouw sample succesvol naar NL-Lab in te zenden.
Tot besluit
Parasieten vormen een toenemend gevaar voor de gezondheid. De beschikbaarheid van moderne en adequate testmethoden vormen een integraal deel van de voorbereiding op deze toekomst. NL-Lab biedt het meest uitgebreide parasitologisch onderzoek voor zowel behandelaar als particulier tegen een aantrekkelijke prijs.
